برای این که به این سؤال شما پاسخ کاملی داده باشیم. برخی از نکات مهم و کلی را درباره مکان، روش، کارآیی، تمرکز و به ترتیب خدمتتان عرض مي شود تا با به کارگیری آنها مشکلتان را برطرف کنید.
T}چند نکته در مکان مطالعه:{T
دکتر فیل ریس در کتاب «500 نکته درباره مطالعه» و دکتر عین الله خادمى در کتاب «مطالعه روشمند» آوردهاند:
1. برخى افراد ترجیح مىدهند در سکوت مطالعه کنند و برخى در سروصدا. بعضى صندلى راحتى را مىپسندند و بعضى دراز کشیدن یا نشستن رسمى را. اصلاً وسواس به خرج ندهید و در هر حالتى که راحتتر هستید مطالعه خود را آغاز کنید.
2. اگر مکان مطالعه شما کمى آشفته و به هم ریخته است مرتب کردن آن را به نیم ساعت پس از مطالعه موکول کنید؛ چرا که در این صورت در حین مرتب کردن اتاق به مطالبى که مطالعه کردهاید فکر خواهید کرد و زمان مفیدى را از دست نخواهید داد.
3. گاهى اوقات از مکانهاى استثنایى و هیجانانگیز استفاده کنید تا مطلبى که مطالعه مىکنید همراه آن خاطره در ذهن شما ماندگار شود؛ مثلاً در یک شب بارانى با یک چتر و یک چراغ قوه زیر باران روید و مطلب را مطالعه کنید و یا در یک مکان تاریخى و قدیمى به تفکر و مطالعه در مورد مطلب مورد علاقه خود بپردازید.
4. اگر امکان داشته باشد موضوع مورد مطالعه شما با مکانى که انتخاب مىکنید هماهنگى و سنخیت داشته باشد، به افزایش بهرهورى شما کمک بسیار مىکند. این هماهنگى همچنین شامل وجود ابزار و لوازم مورد نیاز نیز مىشود.
5. قبل از انتخاب محل مطالعه خود، چند خصوصیت عمده و ایدهآل براى مکان مطالعه در ذهن خود لیست کنید تا راحتتر بتوانید آن را بیابید .
6. در مکان مطالعه شما راهى براى خیره شدن به دور دست وجود داشته باشد؛ چرا که توقف در مطالعه و چشم دوختن به بىنهایت در افزایش کارآیى مطالعه بسیار سودمند است. حداقل گاه گاهى به سقف اتاق خیره شوید!
7. هیچگاه مطالعه خود را به حضور در مکان خاصى مشروط نکنید؛ زیرا در این صورت بهانهاى مىیابید که در سایر مکانها از مطالعه بگریزید. به یاد داشته باشید که در حقیقت «مکان مطالعه جایى است که شما هستید».
8. دقت کنید میزان نور، دماى محیط، فرم صندلى و سایر شرایط در مکان مطالعه شما به گونهاى نباشد که شما را خواب آلوده کند.
9. تهویه خوب و هواى پراکسیژن در مکان مطالعه شرطى حیاتى است.
T}چند نکته در روش مطالعه:{T
1. به قول آدریل جانسون، خوب کتاب خواندن را نمىتوان از خواص مادرزادى دانست. براى قرائت، بدون شک پرورش خاصى لازم است.
2. بهترین روش کتابخوانى در مجموع روشى است که خواننده در این کار بتواند زیبایىهاى چیزى را که مىخواند دریابد و به هنگام لزوم معایب آنها را بفهمد و این البته از راه پرورش و ممارست حاصل مىگردد.
3. در معانى کلماتى که براى نخستین بار به آنها بر مىخورید دقت کنید. بیهوده تصور نکنید که سیاق مطلب آن معانى را براى ما کشف مىکند. همان زمان بهترین وقت براى رفتن به سراغ فرهنگ لغت است.
4. امیل فاگه، نویسنده فرانسوى، عقیده دارد که باید در خواندن کتاب استقامت داشته باشیم. استقامت لجاجت نیست بلکه نوعى بردبارى است که ذوق ما را مىپرورد و درک ما را عمیق مىکند.
5. مون تنى، دانشمند شهیر فرانسوى، در باره انتخاب کتاب و روش کتابخوانى نظرهایى بسیار بدیع و زیبا دارد. یکى از این عقاید آن است که براى وصول به عمق معناى یک کتاب خوب باید آن را دوبار بخوانیم و با آن تماس دائمى داشته باشیم. یک اثر پربها ما را مدتها سعادتمند مىسازد. نمىتوانیم با یک بار خواندن به این درجه از خوشبختى برسیم؛ هر چند در این یکبار دقت فوق العاده به کار بریم.
6. همچنین وى معتقد است، اگر بخواهیم از کتابى که خواندهایم نظر صائبى پیدا کنیم باید راجع به آن گفت و گو کنیم. کتب خوب باب گفتوگوهاى پرثمر را به روى ما مىگشایند. این همان چیزى است که ما آن را مباحثه مىنامیم.
7. در کتاب «500 نکته درباره مطالعه» آمده است که یکى از روشهاى خوب مطالعه استفاده از یادداشت بردارى است. فقط توجه کنید که به جاى یادداشت، رونویسى نکنید! طرحهاى گوناگون بریزید. نکات مهم یادداشت را برجستهتر بنویسید. اگر مطلبى را درک نمىکنید، به صورت سؤال یادداشت بردارید.
8. در کتاب «روشهاى تسریع در خواندن و درک» پیشنهاد شده است هنگام مطالعه ابتدا خلاصه مطلب را که اغلب در ابتداى مقاله یا کتاب آمده است، بخوانید. سپس عنوانها و فهرست اجمالى کتاب را مطالعه کنید سپس چند سطر از ابتداى هر عنوان را مطالعه کنید؛ زیرا مهمترین مطالب معمولاً در همین خطوط اولیه هستند. در نهایت سایر توضیحات و تفاسیر کتاب را بر اطلاعات خود بیفزایید.
9. از همان زمان مطالعه، براى به کار بستن آنچه مىآموزید برنامهریزى کنید. به قول تولد: «مطالعه و عمل نکردن مانند شخم زدن و بذر نپاشیدن است».
10. بیکن جمله زیبایى در این باره دارد: «برخى کتب را باید چشید، بعضى دیگر را باید بلعید و قلیلى را هم باید جوید و هضم کرد!.
T}چند نکته در کارآیى مطالعه:{T
1. کیفیت مطالعه را بالا ببرید. به روخوانى سطحى در حالت پراکندگى فکر قناعت نکنید. با مفهوم ومعناى مطلب ارتباط برقرار سازید تا آنچه را که مورد نیاز است به خوبى درک کنید.
2. حجم مطالعه حواس شما را پرت نکند. مطالعه بیشتر و سریعتر تنها بهانههایى براى بیشتر دانستن است. پس ابتدا آنچه را مىخواهید بدانید و بفهمید برداشت کنید و آن گاه با کلمات «سرعت» و «بیشتر» وسوسه شوید.
3.قبل از آن که از موضوع اصلى کتاب منحرف شوید و به مطلب دیگرى بپردازید، قسمتهایى را که دوست دارید به خاطر بسپارید، مشخص کنید.
4. حتماً براى مطالعه خود برنامهریزى داشته باشید. این که قصد یادداشت بردارى دارید یا خیر، در مورد چه موضوعى باید تمرکز کنید، چه سؤالاتى در ذهن دارید که در این کتاب جواب آنها را مىجویید و... همه باید از قبل برنامهریزى شده باشد.
5. باید کتابى که مطالعه مىکنید مختص به خود شما باشد تا به راحتى در آن علامتگذارى و نکته نویسى کنید. استفاده از مداد یا ماژیک رنگى به شما امکان مىدهد تا در مراجعه مجدد به کتاب بهره بیشتر ببرید. هر چند نباید این خطوط رنگى استفاده شما از سایر خطوط کتاب را کاهش دهد.
6. هنگام مطالعه همواره یک قلم در دست داشته باشید؛ زیرا مطالعه آنگاه کارآیى مطلوب مىیابد که همراه با مطالعه سؤالات ذهن خود را با آموزههاى کتاب تطبیق دهید و در حاشیه آن یادداشت کنید.
7. میان مطالعه و سایر کارهاى خود تعادلى به وجودآورید که هم از خواندن خسته و دلزده نشوید و هم تجربه و عمل را به بهرهورى مطالعه خود بیفزایید.
8. مطالعه پراکنده باموضوعات متنافر و متناقض موجب کاهش بهرهورى شما مىشود. حتى الامکان در نوع کتابى که براى مطالعه انتخابى مىکنید مطالعات قبلى خود را در نظر آورید تا نظم فکرى شما به هم نخورد.
9. اگر بتوانید از هر کتابى که مىخوانید نکات مهم و کلیدى آن را خلاصهبردارى کنید، بر کارآیى مطالعه شما مىافزاید. این راهکار آنگاه ارزشمندتر مىشود که خواننده به زبان و عبارات خودش مطالب را یادداشت کند.
10. به یاد داشته باشید علاقه و انگیزه در مورد مطلبى که براى مطالعه انتخاب کردهاید به بهرهورى شما از آنچه مىخوانید بسیار مىافزاید.
11. گاه مقرر ساختن یک پاداشِ مشروط براى مطالعه حجم خاصى از کتاب به هیجان و لذت مطالعه مىافزاید و نوعى اثر تشویقى بر فرد مىگذارد. این پاداشها مىتواند دیدن یک برنامه تلویزیونى، رفتن به مکانى خاص، انجام یک فعالیت مورد علاقه یا حتى خوردن یک خوراکى محبوب باشد؛ مشروط بر آن که میزان تعیین شده مطالعه شده باشد!
12. رنگ کاغذ، رنگ قلم، نحوه نشستن، فاصله چشم با کتاب، نور محیط و سایر شرایط مکانى نیز - همان گونه که مىدانید - در کارآیى مطالعه شما کاملاً مؤثر است.
T}چند نکته در تمرکز مطالعه:{T
دکتر خادمى در کتاب «مطالعه روشمند» به نکاتى چند را براى ایجاد تمرکز حواس لازم مىداند:
1. علاقه به موضوع مورد مطالعه یکى از علل مهم ایجاد تمرکز و دقت در حین مطالعه است.
2. هماهنگى اراده و تخیل نیز در این رابطه کارساز است؛ به عبارت دیگر، چشمان فرد بر صفحه کتاب و افکار ش در حال پرواز به دور دستها نباشد!
3. برخى مسائل جسمى و روحى نیز مىتواند تمرکز فرد را بر هم زند؛ مانند گرسنگى، تشنگى، سردرد یا سایر دردها، نگرانى و اضطراب.
4. برخى مسائل محیطى نیز از عوامل برهم زننده تمرکزند: سروصداى زیاد، نور زیاد یا کم، لباس نامناسب و... .
آقاى حقجو در کتاب «روشهاى تسریع در خواندن و درک» چند نکته مهم دیگر را نیز بر این لیست مىافزاید:
5. یکى از مهمترین عوامل بر هم خوردن تمرکز عجله و شتاب است. این حالت سطح مطالعه را نازل مىکند و تمرکز را بر هم مىزند.
6. یکى از مسائل قابل توجه دیگر سنگینى معده و سیرى بیش از حد است. به قول حضرت رسول اکرم(ص) «پرى معده و سیرى زیاد به وجود آورنده حماقت است!» این همان خواندن و نفهمیدن و به عبارتى عدم تمرکز و ارتباط با مفهوم کتاب است.
7. انتخاب زمان مناسب از عوامل ایجاد تمرکز است؛ مثلاً پس از استراحت خصوصاً در صبحگاهان بهترین تمرکز و در ساعات خستگى و کسالت نامناسبترین تمرکز وجود دارد. البته در صبحگاهان لازم است قدرى ورزش کرد تابدن آمادگى لازم را به دست آورد.
8. نظم و انضباط در نوع مطالعه و ساعت مطالعه و مکان مطالعه همگى از عوامل ایجاد کننده تمرکز مطلوبترند.
برگرفته از پرسمان
www.porseshkadeh.com
نظرات شما عزیزان:
|